Polisaja etki eden faktörler nelerdir?

POLİSAJA ETKİ EDEN FAKTÖRLER



1. YÜZEY HIZI : Şekil 12’ de gösterildiği gibi polisajda, polisaj keçesinin üzeri aşındırıcılarla kaplanır. Bu keçeler disk şeklindedir. Daha hızlı dönen bir keçede temas daha çok olacağından dolayı metal yüzeyin çizilmesi de artacaktır.



Yukarıdaki diyagramda keçenin çevresi çapının 3,14 katıdır (π x D). Eğer teker dakikada ‘ m ‘ kez dönüyorsa, ( 3,14 ) ( D ) ( m ) eşitliğine göre dakikada taranan yüzeyi hesaplayabiliriz. Bunu tekerin doğrusal yüzey hızı olarak ta adlandırabiliriz. Kısaca L ile adlandırırsak

L = 3,14 . D . m



ÖRNEK : 23 cm. çapında bir teker 1800 RPM ile dönerse doğrusal yüzey hızı ne olur? (RPM : Rotate Per Minute, Devir / Dakika)

CEVAP : L = (3,14) (D) (m) = (3,14) (23 cm.) (1800 dev./dakika)

= 130.000 cm. / dakika

= 1.300 mt. / dakika





PROBLEM 2 : 6 inç çapında bir teker 3600 RPM ile dönüyor. Doğrusal yüzey hızı ne olur? (Bir ft. 12 inçtir.)

L = ? CEVAP : 5650 ft./dakika



PROBLEM 3 : Lineer yüzey hızı 600 ft./dakika olan polisaj tekeri vardır. Dönüş hızı ise 3600 RPM’ ye ayarlanmıştır. Hangi çapta polisaj tekeri kullanılmalıdır?

CEVAP : L = ( 3,14 ) ( D ) ( m ) den sonra D’ yi çekersek

D = ( L ) / ( 3,14 ) ( m ) olur.

İse D = 6000 / 3600 = 0,52 ft ya da diğer bir ifadeyle

D = 6’’ (inç)



PROBLEM 4 : Hızı ayarlanabilir bir polisaj motorunuz var ve 9 inç çapında tekerlekler takılmış olsun. Yüzey hızı 7000 ft./ dakika ; Dakikadaki devir sayınız ne olur.

CEVAP : 1 foot = 12 inç ise, 9 inç = 9/12 ft. = 3/4 ft.

L = 3,14 . D . m formülünden

m = L / 3,14 . D = (7000 ft/dak.) / 3,14. (3/4 ft.) = 2970 RPM, buna kabaca 3000 RPM diyebiliriz.





Polisaj ve parlatmada kullanılan teker hızları 915 ile 3050 mt/dakika (300 ile 10,000 ft/dakika) arası değişmektedir. En çok kullanılan polisaj ise 1830 ile 2450 mt/dak. (6000 ile 8000 ft/dak.) arası, parlatma yani fırça işlemi için ise 2750 ile 3050 mt/dak. (9000 ile 10.000 ft/dak.) arası değişmektedir. Daha düşük hızlardaki kullanımlar ise çizmek ve tel fırça işlemleridir.

Yüzey hızı düşerse, aşındırma işlemi zayıflar ve teker üzerinde aşındırıcı tozların ayrılma ihtimali artar. Diğer bir yandan teker hızı artınca çıkan ısı da artar. Isının da metal yüzeyine yan etkisi ve aşındırıcı tozları tutan yapıştırıcıya, hele bu yapıştırıcı zamk veya tutkal türünden ise yan etkisi olur.



2. KULLANILAN AŞINDIRICI TİPLERİ : Bu bölümün ilk kısmında da işlendiği gibi, sürekli kesme yeteneğini kontrol edebilecek şekil ve formda, sertlikteki aşındırıcıların çeşitleri teker üzerindeki aşındırıcı miktarını etkiler. Çoğu metal polisajında aluminyum oksit tanecikleri kullanılır. Bu aluminyum oksit kumlarını zımpara olarak adlandırabiliriz. Doğal zımparalarda aluminyum oksit, silikon dioksit ve demir oksit bulunur. Doğal zımpara Türkiye veya Yunanistan’ da çok miktarda bulunduğu için, bu yüzden Türk zımparası ya da Yunan zımparası olarak da adlandırılır. Bu aşındırıcının MOHS sertlik sayısı 9’ dur. Bu değer aluminyum oksidin bir formu olan safirin sertliği ile aynıdır.



3. TEKERLEĞİN MALZEME YAPISI : Tekerin üzerinde aşındırıcı tutma ve verme özelliğiyle tekerin malzemesinin ve yapısının ne kadar önemli olduğunu anlarız. Teker ne kadar sertse o kadar hızlı kesecektir.

Sisal fırça veya mopla 220 numara kullanılarak elde edilen polisajla 320 numara şeritle elde edilen polisajın görünümü aynıdır. Burada metal pirinç olarak seçilmiştir. Metal yüzeyinde daha fazla hız oluşturma sisal görünümden dolayıdır.





4. BAĞLAYICI MALZEMENİN YAPISI : Polisaj keçe hazırlanmasında iki bağlayıcı etmen kullanılır. Biri doğal zamaktır. Diğeri ise silikat yapıştırıcıdır. Silikat yapıştırıcılar daha serttirler. Dolayısıyla aşındırıcılar keçe üzerine daha iyi tutundukları için kesici özellikleri daha fazladır. Bunun yanında zamk kullanılarak yapılan keçelerden aşındırıcıların kurtulması çok daha kolay olacağı için kesme hızları da düşük olacaktır.



5. YAĞLAMA : Polisajda yağlama çok önemlidir. Yağlama ile aşındırıcıların sıcaklığı düşürülür ve keçe soğutulmuş olur. Yağlama göze gelebilecek zararlar için bir çeşit güvenlik kalkanı görevi yapmaktadır. Yağlama daha yavaş kesme sağlar.

Polisaja etki eden faktörleri belirttik. Böylelikle polisajda seri iş çıkarmak için size fikir verecektir. Elbetteki polisajı minimum işçilikle bitirmek isteyeceksinizdir. Tabi bununla birlikte minimum maliyeti de istersiniz. Polisaja etki eden faktörleri bilmek size minimum maliyette maksimum kaliteyi bulacak şekilde polisaj işçiliği yapmanızda yardımcı olacaktır.

Bunlarla birlikte size en iyi netice almanızı sağlayacak pratik birkaç nokta daha belirtelim.





1 -Yüzeydeki çiziklerden daha derin yani daha büyük tane boyutuna sahip polisaj keçesiyle işe başlamayın. Gereğinde fazla büyük parçacıkla çalışmak ekstradan işçilik demektir. Ve aynı zamanda son işlemden bile yüzeyde çizikler görülebilmektedir. Gerçekte metal üzerindeki çizgi derinliğinin yarısı kadar büyüklüğüne sahip taneciklerle başlamak çok daha iyidir. Olayın sadece kesme işleminden ibaret olmadığını unutmayın.



2- Her tane boyutu değiştirdiğinizde polisaj yönünü 90° çevirmezseniz, en azından iş yönünü her polisaj adımında salınım yaptırın. ( Ders sonundaki ‘’polisaj ipuçları’’ na bakın )



3- Metal pütürlüyse polisajını yapmak daha kolaydır.



DENEY 2 : Polisajcılıkta herhangi bir metalin polisajını yapmadıysanız ve de herhangi malzemede tam anlamıyla tüm polisaj adımlarını yerine getirmediyseniz yeterli deneyim sahibi değilsiniz demektir. Bu işi yapmaya niyetliyseniz ya da kendiniz kaplama işyeri çalıştıracaksanız 1750 RPM ile 3000 RPM arasında ½ HP gücünde bir motor temin edin. Sears Craftsman tipi bir motor işinizi görür. Bu size tavsiye ettiğim yaygın, pahalı olmayan ve pratik bir yoldur. Daha sonraları bu motoru kaplama tankında karıştırıcı olarak ya da taşlama motoru olarak kullanabilirsiniz.

Polisaj sırasında oluşan tozları aklaştırmak için tekerin etrafında bir havalandırma sistemi kullanılır. Pratikte başlangıç olarak havalandırmaya ihtiyacınız yoktur. Normal bir burun maskesi işinizi görecektir. Bunun yanında koruyucu gözlük te kullanmanız yararınıza olacaktır. Her polisaj yapışınızda giymeyi unutmayın. Öğrencilerin böyle kazalara maruz kalmasını istemem. Sears’ tan iki keçeli küçük bir polisaj seti temin edebilirsiniz. Ayrıca aşındırıcı taş ve yapıştırıcısını da. Dupar makinası hafiftir ve ağızla burunu kaplar. Temiz nefes almayı sağlar.

Polisaj motorunu uygun bir yere sabitleyin, keçeleri motor miline takın ve somunları sıkarak keçeleri sabitleyin. Keçe dönerken üst kısmı size doğru gelecek şekilde olmalıdır.

İlk kullanım için bir parça pirinç ve bakır parça alın. Ufak bir bölümünü uygulayarak başlayın. Bir miktar polisaj cilasını keçe üzerine düzgünce yayın. Parçayı iki elle tutup keçeye sürtün bunu yaparken sağ yada sol elinizi destek olarak seçin. Eşyayı keçenin yatay merkezinden alt kısma gelecek şekilde sürtün, Şekil 13’ te gösterildiği gibi. Polisaj yapılacak parçanın köşelerini direk olarak sürtmeyin. Belirli bir açı vererek uygulayın. Rahat bir şekilde ve hafif bir basınçla parçayı keçeye sürtün. Şimdi de dönen keçeye karşı parçayı düşey açı vererek hareket ettirin. Parçayı geri çıkararak uygulama istenen tüm yüzeye aynı işlemi uygulayın.

Bu yapılan gerçek polisaj değildir. Asıl polisaj işlemi özel hazırlanmış polisaj keçeleriyle yapılır. Polisaj tam anlamıyla el işliğine dayalıdır. Malzeme fiziksel olarak aşındırılarak düzgün yüzeye sahip hale getirilir. Daha sonra ışığı yansıtıcı bir ayna haline ‘’fırça’’ işlemi yapılarak getirilir.







Polisaj ve fırçada çalışırken belirli bazı uygulamaları göz önünde bulundurmalıyız. Şimdi size bazı güvenlik kurallarını belirteceğim. Bu kurallar daha sonraki paragraflarda tekrar edilip daha ayrıntılı ele alınacaktır.

1- Polisaj motorunda çalışırken daima koruyucu gözlük kullanın.



2- Keskin köşe ya da kenarlı yerleri asla polisaj keçesine sürtmeyin.



3- Bilekle dirsek arasındaki mesafede, yani ön kolda giysi kullanmayın. Polisaj keçesi giysiyi yakalarsa bu sizin için çok tehlikeli olur. Eldiven kullanmak ta tehlike arz etmektedir. Parmaklarınızı ısı, kir ve sürtünmeden korumak için bir parça deri yada bez dolayabilirsiniz.



Polisaj motorunda çalışırken uymanız gereken 3 önemli kural bunlardır. Eğer bunlara uyarsanız herhangi bir tehlikeyle karşılaşmazsınız.

2 numaralı kuralı biraz daha açmamız yararlı olacaktır. Hiçbir zaman polisaj yapılacak malzemeyi keçenin orta kısmının üstünde uygulamayın. Eğer bunu yaparsanız elinizdeki parça üstünüze doğru fırlayacaktır. Eğer keçenin alt kısmına sürterseniz sizden uzaklaşacak şekilde fırlar. Bunu hafif bir cisimle mesela silgiyle, tecrübe edebilirsiniz.



Polisajda şu deneyleri yapmaya çalışın:



1 ) Düz bir yüzeyi keçeye baskıyı arttırarak sürtün. Arttırılan basınç kesme hızını arttırır fakat uygulanan nokta etrafında sıcaklık artar ve teker yavaşlar. Dolayısıyla kesme hızı öncekine nazaran biraz azalmıştır.



2 ) Keçeye bir miktar tripoli cilası sürün ve parlatın. Cilayı fazla sürmek daha iyi bir iş çıkarmanızı sağlamaz. Fazla sürülen cila sadece ortamı yağlı ve kirli hale getirir.



3 ) Keçe üzerine herhangi bir şey sürmeden parlatmayı deneyin. Bir süre sonra ısının artacağını göreceksiniz. Kesme yada parlatma işlemi yavaşlar. Yüzeyde düzensiz çizgiler gürünmeye başlar.

4 ) Tripoli cilasını doğru miktarda kullanın. Parça üzerindeki nem yada su parlatma ısısında çıkarılması zor leke ve kirlere sebebiyet verir.

5 ) Tripoli ile yapılan parlatmadan sonra yüzeydeki kir ve yağı temizleyin. Burada yumuşak teker ve kırmızı cila kullanarak yapın. Kırmızı cilayı fazla kullanmakta malzemede düzensiz çizgi oluşumuna sebep olur.

Kolaylıkla yapabilir hale gelene kadar bu parlatma işlemini değişik parçalarla deneyin.

Büyük bir kaplama tesisinde bir kaplamacı olarak bunlarla ilgili olmayacaksınızdır. Ufak bir işyerinde iseniz bunları yapmak durumunda kalabilirsiniz.

Size anlattıklarımı uygulayarak daha profosyonel hale gelecek ve polisajla parlatma konusunda daha bilgili olacak bununla birlikte piyasa tabirlerini de öğreneceksiniz.